Petrol türevi yakıtların çevreyi kirletmelerinin yanı sıra hızla tükenmekte olduğu günümüzde alternatif yakıt arayışlarının en gözde teknolojisi hiç kuşkusuz elektrikli otomobiller.
Çoğu marka elektrikle çalışan otomobiller geliştirmek için kolları sıvadı ve çok az sayıda marka bu otomobilleri satışa sunmaya başladı. Elektriğin avantajlarını farkeden otomobil üreticileri, hibrid modellerle başladıkları yolculuğa artık tamamen elektrikle çalışan ve çevre dostu modellerle devam ediyorlar. Bu modeller arasında en önemli yerlerden birisini ise hiç kuşkusuz Daimler’in sıra dışı markası smart alıyor.
Swatch ve Mercedes-Benz işbirliğiyle yollara çıkan smart, küçük boyutlarının sağladığı avantajıyla kısa sürede Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada çok sevildi. Zaman zaman dört kapılı model denemeleri olsa da smart akıllarda en çok fortwo model ailesiyle kalmayı başardı. Düşük yakıt tüketimi ve farklı tasarımıyla çok farklı bir sınıf yaratan smart fortwo, mühendislerin uzun süre üzerinde çalıştığı elektrikli versiyonuyla da Avrupa’nın ilk elektrikli otomobillerinden biri olarak, önemli bir kilometre taşı oldu.
Sıfır emisyon değeriyle diğer tüm yakıt türlerinin pabucunu dama atan elektrikli smart, şimdi de yenilenen ve her yönüyle geliştirilen güncel versiyonuyla bayrağı bir adım ileriye taşıyor. Bu noktada elektrikli smart’ın geçirdiği evrimden bahsetmeden önce sıfır emisyon değeri kavramına değinmekte yarar var. Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bu konuda bir kavram karmaşası yaşandığına inanıyorum. Elektrik üretimi için doğal olarak ortaya bir emisyon salımı çıkması bu kavram karmaşasının yolunu açıyor. Aslında bu noktada sıfır emisyon aracın hareket halindeyken çevreye saldığı karbondioksit değeri ile ölçüldüğünden sıfır emisyon tanımı son derece yerinde bir kavram. Aksi takdirde aynı durumu benzinli ve dizel yakıtlar için düşünecek olursak, bu yakıtların elde edilip, işlenmesi sırasında ortaya çıkan emisyon değerlerinin de araçların emisyon salımı değerlerine eklenmesi gerekirdi ki, bu da ortaya çok daha kötü bir tablo çıkarırdı.
Bu kadar emisyon dedikten sonra gelelim şimdi de asıl konumuz olan elektrikli smart fortwo modeline… Berlin’de gerçekleşen dünya lansmanında yeşille iç içe şehirde kullanma imkanı bulduğum çevreci smart electric drive ile oldukça hoş vakit geçirdiğimi ve gerçekten araçtan etkilendiğimi belirtmeden geçemeyeceğim. Son 5 yıldır süren gelişmelerin vardığı son noktayı temsil eden smart fortwo ailesinin coupe ve cabrio versiyonlarında kullanılan 55 kW gücündeki elektrik motoru sayesinde araç, 0-60 km/s hızlanmasını 4.8 saniye gibi iddialı bir sürede gerçekleştirebiliyor ve 125 km/s hıza ulaşabiliyor. 17.6 kws kapasiteli batarya sayesinde de bu iki kişilik eğlence aracı şehir içinde tam şarj ile 145 kilometre mesafe katedebiliyor. Yine diğer markalarda olduğu gibi smart’ın elektrikli versiyonlarında da isteğe bağlı olarak aracı alanlar bataryayı aylık bir ücret karşılığında kiralayabiliyorlar.
1 saatten kısa sürede hızlı şarj
Aracı satın almak isteyenler siparişlerinde hızlı şarj opsiyonunu da tercih edebiliyorlar. Gövdeye yerleştirilen 22 kw’lik şarj sistemi batarya tamamen boşken 1 saatten kısa sürede tamamen şarj edebiliyor. Bu sistemi kullanabilmek için özel bir şarj kablosu ve hızlı şarj istasyonları veya eve veya bir duvara yerleştiilebilen ve wallbox adı verilen bir şarj kutusu gerekiyor.
Bu operasyon için smart, dünyanın önde gelen teknoloji çözümleri markası SPX ve e-şarj konusunda uzman ve wallbox sisteminin tasarımcısı KEBA ile çalışıyor. Eğer müşteri ev veya duvarına bir wallbox kurmak isterse smart satış departmanı SPX ile temasa geçiyor ve SPX uzmanları bölgesel şartları test ediyor. Şartlar uygun hale getirilince KEBA devreye giriyor ve wallbox monte ediliyor.
Bu noktada iki farklı wallbox arasında tercih yapılabiliyor. Basic ve Connected adı verilen bu iki kutu da hızlı şarja uygun… Basic ev tipine daha uygunken, Connected ise müşterilerin internet bağlantısı ve web ağlarını kullanarak sistemi uzaktan harekete geçirmesine olanak tanıyor.
Bu sistem sayesinde iPad veya iPhone gibi bir cihazla aracınızla bağlantı kurabiliyor ve aracın motorunu çalıştırıp, durdurabiliyor, iç ortam sıcaklığını ayarlayabiliyor, şarj işlemini başlatıp kesebiliyor, hatta şarj sistemine aracı kilitleyebiliyorsunuz. Evet yanlış duymadınız, tüm bunları sadece tek bir dokunuşla yapabiliyorsunuz.
Almanya’da elektrikli smart fortwo 18 bin 190 euro, coupe versiyonu ise 22 bin eurodan satışa sunulan araç için aylık batarya kirası ise 65 euro olarak belirlenmiş. Eğer kiralamak yerine batarya ile birlikte aracı satın almak isterseniz smart fortwo coupe’nin fiyatı 23 bin 680 euro, cabrio’nun fiyatı ise 26 bin 770 euroya çıkıyor. Ülkemizde bu sistem kullanılmaya başlandığında vergilerle fiyatların biraz daha yüksek olacağı şimdiden kesin gibi…
Yepyeni renk seçenekleri
Bu kadar teknik bilgiden sonra şimdi de gelelim bu akıllı miniğin tasarımından bahsetmeye… Geniş bir ön ızgara ve LED tipi gündüz farlarıyla çok daha modern bir yüze sahip olan araç, küçük dokunuşlarla güncel halini almış. Yeni renk seçeneklerine sahip smart fortwo’nun yeşil ve mavi renk seçenekleri aynı zamanda dizel ve benzinli modeller için de mevcut.
Elektrikli smart fortwo modelleri için yeşil renk tercih edilmiş. Yeşil ve beyazın başarıyla kullanıldığı gövde yine tridion güvenlik hücresiyle olası kazalarda üst düzey koruma sağlıyor. Gövde renginde beyazın ağırlıklı olduğu ve yeşilin ağırlıklı kullanıldığı iki farklı versiyon bulunuyor. Aracın yanlarında ve tridion güvenlik hücresinin üzerinde elektric drive logosu bulunuyor. İç mekanda ise gösterge paneli ve orta konsol üzerindeki diğer göstergeler yeşil renkli çerçeveye sahipken, koltuk ve diğer döşemelerde siyah renk tercih edilmiş.
Direksiyonun üzerinde gördüğünüz bölümde hız göstergesi yer alırken, orta konsolun üst kısmında bataryanın doluluk oranını ve gaza basma oranıyla değişen anlık güç yüzdesini takip edebileceğiniz iki farklı gösterge daha yer alıyor. Ana göstergede sizi ekonomik sürüş için uyaran bir çizelge de mevut. Araçta aynı zamanda sabit hız sistemi de yer alıyor.
Elektrik motorlu araçlara özgü sessiz sürüşün keyfini Berlin sokaklarında smart fortwo cabrio ile çıkarmak paha biçilmez bir keyif. Daha önce Carmedya’da 1.0 mhd versiyonunu test etme imkanını bulduğumuz araçla arasındaki en önemli fark bence sessiz sürüiş ve yakıt ekonomisinin yanında gaz tepkilerinin çok daha başarılı olması. Diğer versiyonlara oranla çok daha yumuşak tepkiler veren gaz pedalından istediğiniz gücü, istediğiniz oranda gecikme olmaksızın alabiliyorsunuz. Hızlandıkça daha fazla güç harcarken, elektrik motorun özel sesini duyabilirsiniz ki bu voltaj sesi son derece etkileyici… Bu arada aracın yine tek eleştirebileceğim noktası fren pedalının sertliği… Ancak genel olarak şunu diyebilirim ki, daha başarılı süspansiyonlar, çok başarılı bir direksiyon ve gaz tepkisi ile smart fortwo Avrupa pazarındaki yerini kısa vadede sağlamlaştıracak gibi görünüyor.
Aracın Daimler ve Bosch tarafından geliştirilen elektrik motoru 130 Nm tork sağlarken, 2. jenerasyon ile 3. jenerasyon arasında önemli farklılıklar bulunuyor. Buna göre önceki versiyon 30 kw güç üretirken, yeni versiyonda bu 55 kw’ye çıkartılmış. Yine 100 km/s olan son hız ise 125 km/s’ye ulaşıyor. 2. jenerasyonun 0-60 km/s hızlanma süresi 6.5 saniye ve 0-100 km/s hızlanma değeri ise 26.7 saniye iken, yeni jenerasyonda 0-60 km/s 4.8 saniye, 0-100 km/s hızlanma süresi ise 11.5 saniyede gerçekleşiyor. 2. jenerasyon tam dolu batarya ile 135 km/s menzile ulaşabilirken, yeni jenerasyonda bu menzil 145 km/s’ye çıkartılmış. Yine önceki versiyonun 16.5 kws olan batarya kapasitesi yeni jenerasyonda 17.6 kws’ye çıkartılmış. Bu da 220 volt normal akımda önceki jenerasyonun 8 saatte dolan bataryasının artık 7 saatte doluyor olması anlamına geliyor ki 1 saalik bir kazanç söz konusu. Tabi hızlı şarj opsiyonlarını 1 saatlik şarj kapasiteleri de bir seçenek olarak sunuluyor.
ABS ve ESP gibi hayati önem taşıyan güvenlik donanımlarına sahip aracın 175 kg ağırlığındaki bataryasının ömrü ise 10 yıl. Su soğutma sistemi kullanılan araç turuncu, mavi ve yeşil renklerle satışa sunuluyor. Elektrikli smart fortwo’nun bakım aralıkları da 20 bin km olarak belirlenmiş. Bu arada KEBA tarafından sunulan wallbox sistemini kullanacak farklı araçlar için de 4300 ve 4500 euro arasında değişe fiyatlara sahip iki farklı tipte adaptör de satın alınabiliyor.
Elektrikli smart’a Brabus dokunuşu
Berlin’de gördüğüme en çok sevindiğim model ise hiç kuşkusuz elektrikli smart’ın Mart ayında Cenevre’de tanıtılan Brabus versiyonu oldu. Mavi renkli gövdesi ve turuncu renkli iç döşemesiyle kardeşlerinden ayrılan bu özel araç, Brabus spor süspansiyon, monoblok 16 ve 17 inç alaşım jantları ve sportif görünümüyle öne çıkıyor. smart Brabus electric drive olarak adlandırılan modelde Brabus’un dokunuşuyla elektrikli motorun 55 kw gücü 60 kw’ye yükseliyor ve araç 130 Nm yerine 135 Nm tork değeri sunuyor. Bu sportif aracın yerden yüksekliği de asfalta 10 milimetre daha yakın. Direksiyondan vites geçişi imkanı da sunan araç, Brabus mühendislerinin geliştirdiği özel bir sese de sahip. En sportif smart 2012 yılının sonunda 12 ülkede satışa sunulmaya başlanacak.
İhtiyacın kadar kullan: Car2Go
smart’ın Avrupa ülkeleri için sunduğu çok güzel ve önemli bir hizmetten de bahsetmeden geçmemek lazım. Car2Go olarak adlandırılan bu sistem ile siz aracı kullanabilmek için bir kart alıyorsunuz ve ihtiyacınız olduğunda yol knarında park halinde duran ve üzerinde Car2Go logosu bulunan beyaz ve mavi renkli gövdeye sahip bir smart fortwo’ya binip gidebiliyorsunuz. İşiniz bittiğinde ise aracı uygun bir yere park ederek, yolunuza devam edebiliyorsunuz. Bu sistem sayesinde acil durumlarda işlerinizi görmek için taksi beklemek veya toplu ulaşım çilesi çekmek gibi sıkıntılardan da kurtulmuş oluyorsunuz. Şimdilik az sayıda ülkede kullanılmaya başlanılan bu sistemin bütün ülkelerde yaygınlaşması için çalışmalar bütün hızıyla sürdürülüyor.
Aracınızı kişiselleştirin
3. jenerasyon smart fortwo çağın gereklerine uyarak, eşsiz bir teknolojiyi hayata geçiriyor. iPhone veya iPad’den indirebileceğiniz sürüş uygulaması ve bir kit yardımıyla aracınızı bir multimedya sistemine dönüştürebilirsiniz. Dilerseniz iPhone veya iPad üzerinden müzik yükleyebilir, internet radyosuna bağlanabilir ve akıllı navigasyon sistemlerini aracınız üzerinden kullanabilirsiniz. Bu arada unutmadan söyleyeyim, bu sistem aracınızı nereye park ettiğinizi de size hatırlatıyor…
Tasarım ödüllü smart ebike
Berlin’de yaşadığım bu eşsiz elektrikli smart deneyiminin ardından yine smart’ın elektrik motorlu ve tasarım ödüllü bisiklet modeli ebike’ı görünce, bu özel bisikleti kullanmadan oradan bir türlü ayrılamadım. Nihayet amacıma ulaşarak, bu özel bisiklet deneyimine kavuştum. Berlin sokaklarında turladığım ebike için söyleyebileceğim ilk cümle kesinlikle “bildiklerinizi unutun” olacaktır. Sadece 26 kg ağırlığındaki ebike’ın batarya ağırlığı 3.3 kg… Almanya’da 2849 euro fiyatla satışa sunulan ebike, 26 inç lastikleri, USB bağlantısı ve 100 kilometrelik menziliyle gerçekten farklı bir bisiklet.
Son derece ergonomik olan ebike, tek tuşla değiştirebileceğiniz üç farklı vites kademesine sahip. Sistemi devreye sokmak için gösterge bölümünün yanındaki bir düğmeye basmak yeterli. En fazla 25 km/s hıza ulaşabilen ebike’ı kullanırken siz pedal çevirdiğinizde sistem size destek oluyor ve belirli bir hıza ulaştığınızda pedal çevirmeden uzun bir mesafe katedebiliyorsunuz. Motor, arka frenler devreye sokulduğunda bir jeneratör görevi görüyor ve fren enerjisini elektrik enerjisine çevirerek, bataryayı şarj ediyor. Daha az enerji, daha uzun mesafe ve kesintisiz bisiklet keyfi için ebike tam size göre…
Yazı ve fotoğraflar: Önder Canözer & Daimler Media / Berlin – Almanya
